Tận dụng ắc quy vòng đời thứ hai: Hướng đi mới trong chuyển đổi xanh

Hệ sinh thái điện từ mặt trời dành cho hộ gia đình

Trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu cấp cơ sở được thực hiện từ năm 2022 đến 2024, PGS. Vũ Hoàng Phương đã phát triển hệ thống lưu trữ điện năng cho hộ gia đình sử dụng nguồn điện mặt trời. Điểm đột phá là khai thác ắc quy xe điện sau khi đã hết vòng đời sử dụng trên xe, nhưng vẫn có khả năng lưu trữ tĩnh trong các hệ thống điện nhà.

Các hộ gia đình Việt Nam ngày càng chuẩn bị sẵn sàng cho những hệ thống điện từ mặt trời. Tuy nhiên, việc khai thác điện mặt trời bị hạn chế lớn bởi thời gian chiếu sáng ban ngày. Do đó, việc lưu trữ điện để dùng vào ban đêm là giải pháp thiết thực và mang tính ứng dụng cao.

PGS. Vũ Hoàng Phương nhấn mạnh: "Thay vì loại bỏ ắc quy xe điện đã qua sử dụng, chúng ta hoàn toàn có thể tái sử dụng chúng cho mục đích lưu trữ năng lượng gia đình, góp phần giảm thiểu chi phí, bảo vệ môi trường và tiết kiệm tài nguyên."

Trong quá trình nghiên cứu, nhóm của PGS. Phương đã đối mặt với nhiều thách thức. Thứ nhất là việc ắc quy xe điện có nhiều loại, kiểu dáng, dấu ra và công suất khác nhau. Do đó, một bộ chuyển đổi năng lượng phải đảm bảo tương thích được với nhiều loại ắc quy. Bằng cách thiết kế bộ chuyển đổi có độ dài rộng, nhóm đã giải quyết được vấn đề đa dạng thiết bị đầu vào.

Thứ hai, việc thiếu nguồn ắc quy thực tế đã qua sử dụng khiến nhóm phải dựng thiết bị giả lập các đặc tính của ắc quy vòng đời thứ hai, từ đó tối ưu thiết kế và hiệu suất chuyển đổi.

Tại Phòng Thí nghiệm nghiên cứu Kỹ thuật Biến đổi Điện, nhóm đã xây dựng các bộ nguồn chuẩn theo đặc tính thực của ắc quy vòng đời hai. Đây vừa là cơ sở khoa học cho các nghiên cứu sau, vừa là bước đệm để đạt đến sản phẩm ứng dụng thực tế trong tương lai.

PGS. Vũ Hoàng Phương (bìa phải) làm việc cùng đồng nghiệp tại lab Trường Điện - Điện tử.

Mở ra cơ hội cho sinh viên và doanh nghiệp

Với vai trò Giám Đốc Chương trình Kỹ thuật Điều khiển - Tự động hóa, PGS. Vũ Hoàng Phương có nhiều lợi thế trong việc lắng nghe ý kiến của sinh viên và các doanh nghiệp để cải thiện chất lượng đào tạo, đóng góp ý kiến phát triển chương trình đào tạo. Bên cạnh việc giảng dạy những môn chuyên ngành, thầy Phương còn tham gia giảng dạy học phần nhập môn, giúp sinh viên sau khi vào trường hiểu rõ hơn về định hướng ngành nghề của Kỹ thuật Điều khiển - Tự động hóa ở thời điểm hiện tại và tương lai. 

PGS. Vũ Hoàng Phương nhận định, Kỹ thuật Điều khiển - Tự động hóa là ngành học rất có triển vọng bởi chương trình đào tạo được xây dựng theo hướng gắn với thực tiễn công nghiệp và phủ rộng trên nhiều lĩnh vực. “Liên tục nhiều năm gần đây, công tác tuyển sinh của ngành luôn ổn định và tỉ lệ sinh viên có việc làm sau khi ra trường luôn ở mức cao nhất trong toàn đại học”. 

Theo PGS. Vũ Hoàng Phương, tỷ lệ sinh viên ngành này có việc làm ngay sau khi tốt nghiệp luôn nằm trong nhóm cao nhất trường. Sinh viên ra trường được nhiều doanh nghiệp lớn như Viettel, VinFast, Samsung, LG, Siemens... chào đón.

Với sinh viên muốn học tiếp thạc sĩ, tiến sĩ trong nước hoặc du học, các giảng viên trong khoa sẵn sàng kết nối, giới thiệu các cơ hội tốt ở Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan...

PGS. Vũ Hoàng Phương đã đề xuất nhiều điều chỉnh trong đào tạo dựa trên nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Sinh viên được hướng dẫn nghề ngay từ năm nhất, tham gia nghiên cứu, thực tập tại doanh nghiệp. Đồng thời nhấn mạnh, hệ thống giáo dục đại học Việt Nam nói chung và Đại học Bách khoa Hà Nội nói riêng cần tiếp tục đẩy mạnh hoạt động khoa học để đồng hành cùng sự chuyển đổi xanh. Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia khi được triển khai cụ thể theo Chương trình hành động của Chính phủ và kế hoạch thực hiện của các bộ, ngành, địa phương sẽ tạo ra xung lực và cơ hội lớn đẩy mạnh NCKH gắn kết với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là các ngành phục vụ phát triển các lĩnh vực công nghệ chiến lược của quốc gia như ngành Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hoá. 

Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hoá là ngành học nghiên cứu, thiết kế, vận hành các hệ thống tự động, các quá trình công nghệ và sản xuất tự động tại các nhà máy (điện tử, bán dẫn, xi măng, sắt thép, nước giải khát, dược phẩm,...); Thiết kế, điều khiển, giám sát và chế tạo các hệ thống biến đổi năng lượng, hệ thống robot; Quản lý sản phẩm tại các công ty kinh doanh các thiết bị điện tử tự động;... 

Đây là ngành học phù hợp với những người có đam mê và tư duy trong Toán học và Vật lý, có kỹ năng giải quyết vấn đề, đề cao sự chính xác và chi tiết, yêu công nghệ, đam mê sáng tạo và có tinh thần làm việc nhóm.